Իսմայիլի շրջանի Բիլիստան գյուղը

Իսմայիլի շրջանի Բիլիստան գյուղը գավառի հայկական ամենափոքր գյուղերից էր՝  գտնվելով շրջկենտրոնից շուրջ 17,2 կմ հարավ-արևելք՝ Գարդման գետի ձախ կողմում: Բնակիչները գաղթել են Արցախի Վարանդա գավառից:

1861 թվականին Բիլիստան գյուղն ունեցել է 25 տուն հայ բնակչություն: Հայտնի տեղագիր Մակար Բարխուտարյանցի այցելության ժամանակ` 1890 թվականին, գյուղում եղել է 31 տուն հայ բնակչություն` 155 բնակիչներով։ 1914 թվականին Բիլիստանն ամբողջությամբ հայաբնակ էր՝ 141 բնակիչներով:

Գյուղը 1918 թվականի ամռան սկզբին ենթարկվել է թուրքական զորքերի և տեղի թաթարների հարձակմանը, ինչի հետևանքով բնակիչների մեծ մասը սպանվել է: Ադրբեջանում խորհրդային կարգերի հաստատումից հետո կոտորածներից փրկված մի քանի բիլիստանցիներ վերադարձել են հայրենի գյուղ: 1924 թվականին գյուղում ապրել է 22 տուն հայ բնակչություն` 74 բնակիչներով:

Հետագա տարիներին բիլիստանցիներն աստիճանաբար լքել են հայրենի գյուղը։ 1950-ական թվականներին Բիլիստանը բնակեցվել է լեզգիներով:

Գյուղում եղել է Սուրբ Աստվածածին անունով եկեղեցի, որը չի պահպանվել:

Հուշարձանագետ Սամվել Կարապետյանի այցելության ժամանակ` 1986 թվականին, գյուղի արևելյան կողմում գտնվող գերեզմանոցում պահպանված են եղել շուրջ 45 արձանագիր տապանաքարեր:

Ս. Կարապետյանը հրապարակել է գերեզմանոցում պահպանված տապանաքարերից մեկի արձանագրությունը, որտեղ հիշատակվում է նաև Աղբուլաղ գյուղը.

«Ընդ շիրմաւս դնի մարմին Եղիսաբէթի,

Դստեր` Գրիգորի Առուշանեանցին,

Կին` աղբուլաղցի Ներսէսի Գրիգորօվին»:

Գյուղն այժմ կոչվում է Բիլիստան և բնակեցված է լեզգիներով:

Գրականություն՝

Բարխուտարեանց Մ., Աղուանից երկիր եւ դրացիք: Արցախ, Երեւան, 1999:

Կարապետյան Ս., Բուն Աղվանքի հայերեն վիմագրերը, Երևան, 1997:

Կարապետյան Ս., Բուն Աղվանք, մաս 1, Երևան, 2024, էջ 108–109:

Բաժանորդագրվեք մեր ալիքին Telegram-ում