2025
2025
İsmayıllı rayonunun Bilistan kəndi mahalın ən kiçik erməni kəndlərindən biri idi, rayon mərkəzindən təxminən 17.2 km cənub-şərqdə: Girdmançayın sol tərəfində yerləşir. Sakinləri Artsaxın Vərəndə mahalından mühacirət etmişlər.
1861-ci ildə Bilistan kəndində 25 ev erməni əhalisi olub. Məşhur topoqraf Makar Barxudaryantsın ziyarəti zamanı-1890-cı ildə, kənddə 31 ev erməni əhalisi olub-155 sakin. 1914-cü ildə Bilistanda yalnız ermənilər yaşayırdı-141 sakin.
Kənd 1918-ci ilin yazın əvvəlində türk qoşunlarının və yerli tatarların hücumuna məruz qalıb, həmin hücumun nəticəsində kənd sakinlərinin əksəriyyəti qətlə yetirilib. Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinin qurulduğundan sonra, qırğınlardan sağ çıxan bir neçə bilistanlı doğma kəndlərinə qayıdıblar. 1924-cü ildə kənddə 22 ev erməni əhalisi olub-74 sakin.
Sonrakı illərdə bilistanlılar tədricən doğma kəndlərini tərk ediblər. 1950-ci illərdə Bilistan ləzgilərlə məskunlaşdırılıb.
Kənddə Surb (Müqəddəs) Astvatsatsin adlı kilsə olub, yuxarıdakı qorunub saxlanılmamışdır.
Orta əsr memarlığı üzrə mütəxəssisi Samvel Karapetyanın ziyarəti zamanı-1986-cı ildə, kəndin şərq tərəfində yerləşən qəbiristanlıqda kitabələrlə təxminən 45 məzar daşı qorunub saxlanılmışdır.
Samvel Karapetyan qəbiristanlıqda qorunub saxlanılmış məzar daşlarından birinin kitabəsini dərc edib, həmin kitabədə həm də Ağbulaq kəndinin adı çəkilir.
“Qrigor Aruşanyantsın qızı
Ağbulağlı Nerses Qrigorovun arvadı
Elizabetin cəsədi məzarın altındadır”.
Hazırda kənd Bilistan adlanır və ləzgilər yaşayır.
Ədəbiyyat
Barxudaryants M., Albaniya ölkəsi və qonşuları. Artsax, Yerevan, 1999-cu il.
Karapetyan S., Albaniyanın erməni litoqrafiyaları, Yerevan, 1997-ci il.
Karapetyan S., Albaniyanın özü, 1-ci hissə, Yerevan, 2024-cü il, s. 108-109.