2025
2025
Madalılar və ya midiyalılar e.ə. 2-ci əsrin sonlarında İran yaylasında qurulmuş iran xalqıdır. Madalılar haqqında assuriya, yunan, erməni mənbələrində, eləcə də Bibliyada qeydlər var. Yunan tarixçisi Herodota görə, madalı tayfalarını Deyokes adı ilə biri birləşdirməyi bacarır və e.ə. 7-ci əsrin birinci yarısında Midiya imperiyasını qurur. Kyuaksares kralı dövründə (e.ə. 624-585-ci illər) madalılar Manna krallığını zəbt edərək Midiya ilə birəşdirməyi bacarırlar. Daha sonra baillilərlə əməkdaşlıq edərək, onlar e.ə. 612-ci ildə Assuriyanın paytaxtı Nineviyanı işğal edirlər və Aşşur çarlığını sökürlər. Lakin Midiya dövlətinin ömrü də uzun olmadı. E.ə. 550-ci ildə İran padişahı Böyük Kir tərəfindən dağıdılır.
20-ci əsrdə ortaya çixan və milli köklərinin axtarışında olan azərbaycanlılar tarixi saxtalaşdıraraq, madalıları öz əcdadlarından biri kimi təqdim edirlər. Yeqənə “əsaslandırma” odur ki, Atropatenanın ərazisi də Midiya dövlətinin tərkibinə daxil olurdu. Bu təbii ki, qeyri-elmi yanaşmadır, madalılar iran dilli xalq idi. Dünya elmi fikri madalılar və azərbaycanlılar arasında heç bir əlaqə görmür. Yalnız fantastika janrında fəaliyyət göstərən azərbaycan və qeyri-elmi başqa ədəbiyyatda buna oxşar nəzəriyyələrə rast gələ bilərik.