2025
2025
İsmayıllı rayonunun Keşxurd kəndi rayon mərkəzindən 14 km cənub-qərbdə yerləşir. Kənd mahalın ən sıx məskunlaşan yaşayış məntəqələrindən biri idi, yuxarıdakının sakinləri Artsaxın Dizaq və Vərəndə mahalılardan, eləcə də Sünikdən köçmüşdülər.
1861-ci ildə Keşxurdda 115 ev erməni əhalisi olub. Məşhur topoqraf Makar Barxudaryantsın ziyarəti zamanı-1880-ci illərin sonlarında, kənddə 170 ev erməni əhalisi olub-917 sakin.
1914-cü ildə Keşxurdda yalnız ermənilər yaşayırdı-1104 sakin.
Kənd 1918-ci ildə türk qoşunlarının və yerli tatarların hücumuna məruz qalıb, nəticəsində 85 nəfər qətlə yetirilib.
Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra qırğınlardan sağ çıxan keşxurdlular öz doğma kəndlərinə qayıdıblar. 1924-cü ildə Keşxurdda ermənilərin yaşadığı 40 ev olub-151 sakin.
1960-cı illərdən etibarən keşxurdluların mühacirəti başlayıb. 1984-cü ildə kənddə yalnız ermənilər yaşayırdı-9 ev, onlar da 1988-ci ildə məcburi deportasiya ediliblər.
Keşxurd kəndinin şimal tərəfində orta əsr memarlığı üzrə mütəxəssisi Samvel Karapetyanın ziyarəti zamanı-1984-cü ildə, 1893-cü ildə tikilmiş, üzərində erməni kitabələri olan daş bulaq hələ də qorunub saxlanılmışdır.
Orta əsr memarlığı üzrə mütəxəssisi həm də 1860-cı ildə tikilmiş, tikinti qeydləri olan Surb Astvatsatsin kilsəsini xatırladır:
“Surb Astvatsatsin kilsəsi xatirədir
Kilsəni Keşxurd kəndinin cəmiyyəti tikilmişdir
Və dəyəri 8040 rubl təşkil edir.
1860-cı ildə”.
Kəndin qərb tərəfində yerləşən geniş qəbiristanlıqda 19-cu əsrdən 20-ci əsrin əvvəllərinə aid 1000-ə yaxın kitabəli qəbir daşı qorunur.
Hazırda kənd Keşxurt adlanır və azərbaycanlılar yaşayır.
Ədəbiyyat
Barxudaryants M., Albaniya ölkəsi və qonşuları. Artsax, Yerevan, 1999-cu il.
Karapetyan S., Albaniyanın erməni litoqrafiyaları, Yerevan, 1997-ci il.
Karapetyan S., Albaniyanın özü, 1-ci hissə, Yerevan, 2024-cü il, s. 198-204.