2025
2025
İsmayıllı rayonunun Norşen (Xutaşen) kəndi rayon mərkəzindən 11.8 km cənub-qərbdə yerləşirdi. Sakinləri Artsaxın Vərəndə mahalıdan köçmüşlər. Keçmişdə həm də Yenikənd, Sovet hakimiyyəti dövründə isə Qırmızı Oktyabr adlanırdı.
1861-ci ildə Norşen kəndində 70 ev erməni əhalisi olub. 1886-cı ildə kənddə 838 nəfər erməni əhalisi ilə 132 ev olub. 1915-ci ildə Norşendə yalnız ermənilər yaşayırdı-125 ev.
Norşen kəndi 1918-ci ildə türk qoşunların və yerli tatarların hücumuna məruz qalıb. Əhalinin əksəriyyəti Bakıya, oradan isə Orta Asiya respublikalarına qaçdı.
Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinin qurulduğundan sonra, qırğınlardan xilas olan az sayda norşenlilər yenidən doğma kəndlərində məskunlaşıblar, lakin 1950-ci illərdə tədricən kəndi tərk ediblər. 1984-cü ildə Norşendə 30 ev ləzgilər və iki erməni qoca yaşayırdı.
Norşen kəndində Surb (Müqəddəs) Astvatsatsin adlı kilsə olub, yuxarıdakı qorunub saxlanılmamış. Kilsənin ətrafındakı qəbiristanlıqda orta əsr memarlığı üzrə mütəxəssisi Samvel Karapetyanın ziyarəti zamanı-1985-ci ildə, 19-20-ci əsrlərə aid kitabələri olan 180-ə yaxın qəbir daşı hələ də qorunub saxlanılırdı.
Qədim qəbiristanlıq kəndin şimal tərəfində yerləşirdi, məşhur topoqraf Makar Barxudaryants 19-cu əsrin sonlarında 4 kitabə köçürüb. Bunlardan ikisi dəqiq qeyd olunur.
“Harutyunu Tanrı rəhmət eləsin, 1454-cü il”.
“Zanini Tanrı rəhmət eləsin, 1517-ci il”.
1986-cı ildə kənddən 1.5 km cənub-qərbdə Tslip adlı ziyarətgahı hələ də qorunub saxlanılırdı-bünövrədən dağıdılmış ibadətgahının və erkən orta əsr abidəsinin qalıqları ilə.
Kənd hazırda Yenikənd adlanır və ləzgilər yaşayır.
Ədəbiyyat
Barxudaryants M., Albaniya ölkəsi və qonşuları. Artsax, Yerevan, 1999-cu il.
Karapetyan S., Albaniyanın erməni litoqrafiyaları, Yerevan, 1997-ci il.
Karapetyan S., Albaniyanın özü, 1-ci hissə, Yerevan, 2024-cü il, s. 165-169.