2025
2025
Aşıqlar və xalq müğənnisi-musiqiçilər dövründə saz yayılmış simli musiqi alətlərindən biri idi. Həmin əlat azərbaycanlılar öz “milli müsiqi əlatlərindən” biri kimi hesab edirlər, güyə erkən orta əsrlərdən istifadə edilmişdir.
Qədim şərqdə bandura geniş istifadə olunan musiqi aləti idi, yuxarıdakını 5-ci əsrin tarixçisi Movses Xorenli qədim erməni əfsanələrini təqdim edərkən qeyd edir. Bandura erməni sazının prototipidir.
Saza oxşar simli musiqi alətinin görüntüsü erməni miniatürlərində hələ 13-cü əsrdən təqdim olunub. Bu musiqi aləti həm də erməni xalq dastanında qeyd olunur.
Saz sözü fars mənşəlidir-“inşa etmək, qurmaq, uyğunlaşdırmaq, tənzimləmək” mənaları var. Yəni, ifaçının mahnı və musiqisini dinləyicinin qulağına uyğunlaşdıran əlat.
Bu gün də bölgəmizdəki bir çox xalqlar tərəfindən musiqi aləti istifadə olunduğuna baxmayaraq həmin musiqi aləti Azərbaycana xas ola bilməz.
Sazın öz erməni prototipi var və çoxəsrlik tarixə malikdir, 20-ci əsrdə yaradılmış Azərbaycan dövləti haqqında bunu deyə bilmərik.