2025
Manna dövləti (e.ə. 9-7-ci əsrlər) əsasən Urmiya gölünün cənubundakı ərazilərdə yerləşirdi. Dövlətin tarixi haqqında Aşşur və Urartu mənbələrində məlumatlar qorunub saxlanılmışdır. Manna bəzən ya Assuriya, ya da Van (Urartu) krallığının tabeliyində olurdu. Paytaxtı İzirtu idi. İncildə də həmin ölkənin adı Ermənistan ilə birlikdə çəkilirdi. “...Məndən Ararat, Min krallıqlarına və askanaziyan alayına əmr verin...”. (Yeremya peyğəmbərliyi, 51:27).
E.Ə. 6-cı əsrdən etibarən Mannanın ərazisi müxtəlif iran dölətlərinin tərkibində idi. Həmin dövrdə yəqin ki, türklərdən əvvəlki ilk tayfalar Mannadan minlərlə kilometr uzaqda Cənubi Sibirin və Monqolustanın ərazilərində öz tarixinə başlayırdılar. Mannanın əhalisinin isə azərbaycanlı və ya türk anlayışları haqqında, sadəcə olaraq heç bir fikri yox idi.