2025
2025
2024-12-18
Nəsirəddin Tusi 13-cü əsrin fars alimi, filosofu, astronomu, riyaziyyatçısı, ilahiyyatçısı, şairi və tərcüməçisi idi. Tusi Hülaku xanın şəxsi məsləhətçisi və mirzəsi (oxucu-yazıçı) idi. Onun rəhbərliyi ilə Marağa rəsədxanası tikilmişdi, ulduz kataloqları tərtib edilmişdi (“Elxanilər cədvəlləri”), yunan astronomiyasına və əlaqəli elmlərə aid əsərlər tərcümə və təfsir edilmişdir. Bunlardan 150-yə yaxın traktat və məktub qorunub saxlanılmışdır, onlardan 25-i farsca, digərləri ərəbcə yazılmışdır. Bunlar astronomiya, riyaziyyat, tibb, etika və poeziya ilə bağlıdır. Təsadüfi deyil ki, onu “ölkələrin elmlərin şahı” kimi təsvir etmişlər, yuxarıdakı onun məzar daşına həkk olunub.
Tanınmış fars aliminin 20-ci əsrin əvvəllərində “azərbaycanlı” adlandırılan xalqın nümayəndəsi ola biləcəyini təsəvvür etmək çətindir.