2025
2025
Azərbaycanın Astara şəhərindən 10 km şimal-qərbində yerləşən Sərək kəndində yaşayan çoroj adlı talış tayfası haqqında ilk məlumat 1926-cı ildə sovet iranşünası Boris Miller vermişdir. Yuxarıdakı kəndi Sərəq adlandırıb, onun sakinləri-çorojlar sünni talışlardır və oraya İranın Taleş Dulab bölgəsindən köçüblər. Çorojlar kəndi Sək adlandırırlar. Miller qeyd edir ki, çorojlar türkcə başa düşmürdülər və danışmırdılar, hətta öyrənmək həvəsləri də yox idi. Bu talış tayfası xüsusilə özünəməxsus yerli inancları, adət-ənənələri ilə məşhurdur, əcdadlarından miras qalmış mədəniyyəti qürurla daşıyıb. Çorojlar arasında məşhur olan bir ənənəyə görə, ilk çorojlar 19-cu əsrin əvvəlində İrandan köçüblər və həmin ərazilərdə məskunlaşıblar.
Kənd hazırda Sərək adlanır. 1915-ci il siyahıyaalmasının məlumatlarına görə, Sərəkdə 267 nəfər çoroj yaşamış. 1999-2000-ci illərdə bir qrup alim yerdə araşdırmalar aparıb, Azərbaycanda yaşayan talış xadimi, dilçi, Talış Mədəniyyət Mərkəzinin sədri, “Tolışi sədo” qəzetinin baş redaktoru Novruzəli Məmmədov (yuxarıdakı 2009-cu ildə Bakı hakimiyyəti tərəfindən həbsxanada öldürülüb) fəaliyyəti ilə onların işinə töhfə vermişdir. Bu araşdırmalar nəticəsində qeyd olunub ki,tətbiq olunan türk dilinin təzyiqlərinin təsiri altında Sərək çoroj əhalisinin sayı azalıb. Ənənəçi çorojların ləhcəsinin və mədəniyyətinin qorunmasını dəstəkləyən dövlət proqramı nəinki həyata keçirilmir, həm də onların azərbaycanlaşdırılması üçün hər cür şərait yaradılır.
Ədəbiyyat