Şəkinin tarixi erməni yaşayış məntəqələri. Kiş

Kiş kəndi Şəki rayonunun tarixi erməni yaşayış məntəqələrindən biri idi. Şəki şəhərindən 5 kilometr şimalda yerləşir. Kəndin erməni əhalisi 18-ci əsrin ortalarında Şəki xanlığının Hacı Çələbi xanın həyata keçirdiyi dini təqiblər nəticəsində İsamı qəbul edib.

Hələ 19-cu əsrin sonlarında Kiş sakinləri arasında bəzi təhrif olunmuş erməni ad və soyadları qorunub saxlanılmışdır, misal üçün “Sargis oğlu, Avanes oğlu və s.”.

Kiş kəndin ortasında Surb Yeğişe Arakyal (Müqəddəs Yelisey bazilikası) qübbəli kilsəsi qorunub saxlanılır.

1244-cü ildə tikilmişdir. Kilsə azərbaycanlılar tərəfindən “udi” kilsə kimi elan edildiyi sayəsində qorunub saxlanılmışdır. 2003-cü ildə muzeyə çevrilmişdir, orada qazılmış arxeoloji materiallar nümayiş etdirilir.

Orta əsr memarlığı üzrə mütəxəssisi Samvel Karapetyan kilsənin ətrafındakı divarında qorunan bu yeganə kitabəni nəşr etdi.

“Bu divarın 17 qaz (ölçü vahidi) yeri nuxlu Mkrtiç Msiryantsın vəsaiti hesabına tikilmişdir

Onun və valideynlərinin xatirəsinə, iyul ayı, 1865-ci il”.

2000-ci ildə norveçli səyyah, etnoqraf və yazıçı Tur Heyerdal Kişi ziyarət edib. Onun büstüsü kilsənin qarşısında ucaldılmış.

Kənd hazırda Kiş adlanır, azərbaycanlılar yaşayır.

Ədəbiyyat

Barxudaryants M., Albaniya ölkəsi və qonşuları. Artsax, Yerevan, 1999-cu il.

Karapetyan S., Albaniyanın erməni litoqrafiyaları, Yerevan, 1997-ci il.

Telegram kanalımıza abunə olun