2025
2025
Kungut kəndi Şəki rayonunun erməni tarixi yaşayış məntəqələrindəndi. Rayon mərkəzi Şəkidən 30 km cənub-şərqdə yerləşir. 18-ci əsrin ortalarında kəndin erməni əhalisi Şəki xanlığının Hacı Çələbi xanın həyata keçirdiyi dini təqiblər nəticəsində zorla öz dinini dəyişib.
1874-cü ildə Kungut kəndində 1261 nəfər müsəlman sakini var idi,onlar erməni mənşəli idilər. Müsəlmanların məskunlaşdığı bir kənd olaraq Kungut 1918-ci ildə bölgəyə daxil olmuş türk ordusunun həyata keçirdiyi qırğınlarından xilas oldu.
1976-cı ildə Kungutda 1152 nəfər sakin var idi. Onların özlərini azərbaycanlı kimi hesab etdiklərinə baxmayaraq, çoxlu təhrif olunmuş erməni ad və soyadları, adət-ənənələri qorunub saxlanılmışdır.
Orta əsr memarlığı üzrə mütəxəssisi Samvel Karapetyanın ziyarəti zamanı. Kəndin kanarında Surb Astvatsatsin kilsəsinin xarabalıqları qorunub saxlanılırdı, kilsənin memarlıq xüsusiyyətləri onun 9-10-cu əsrlərdə tikildiyini söyləməyə imkan verir.
Məşhur topoqraf Makar Barxudaryantsın ziyarəti zamanı, 1918-ci ilə qədər ermənilərin məskunlaşdığı Daşbulaq kəndinin Surb Gevorg kilsəsində bir vaxtlar Kungut kilsəsinə aid olan qədim bir Halile (zərb alətinin bir növüdür, daha çox kilsələrdə təntənəli xidmətlər zamanı istifadə olunur) yazısını görmüş və təqlid etmiş.
“Kungut Surb Astvatsasin kilsəsinə xatirə
bir halile (1695-ci il)”.
Yəqin ki, Halile (zərb alətinin bir növüdür, daha çox kilsələrdə təntənəli xidmətlər zamanı istifadə olunur) Kungut kəndin sakinlərinin İslamı qəbul etdikdən sonra bura gətirildi.
Makar Barxudaryantsın bildirdiyi kimi, Kungut Surb Astvatsasin kilsəsinin yanındakı qəbiristanlığı müsəlmanlaşmış ermənilər tərəfindən məhv edilib. Burada o salamat qalmış yalnız bir məzar daşı yazısını tapıb təqlid etməyə müvəffəq olmuşdur.
“Bu Erzrumlu Movsesin oğlu ipekçi xoca Sakarın məzarıdır (1686-cı ildə vəfat edib)”.
Bu zəif faktlar hələ də iddia etməyə imkan verir ki, 17-ci əsrdə və erməni əhalisinin zorla öz dinini dəyişdirdiyinə qədər, Kungut tam erməni həyatı yaşayan bir yaşayış məntəqəsi idi.
Kənd indi Baş Küngüt adlanır.
Ədəbiyyat
Barxudaryants M. Albaniya ölkəsi və qonşuları. Artsax, Yerevan, 1999-cu il.
Karapetyan S. Albaniyanın erməni litoqrafiyaları, Yerevan, 1997-ci il.