2025
2025
İyun ayının 20-də “Geğard” elmi-analitik fondu Milli elmlər akademiyasında “Şirvan tarixinin məsələləri” mövzusu ilə iş-görüşü təşkil edibdi.
Albaniyada, (Kür çayının aşağı axarlarından Xəzər dənizinə qədər) müxtəlif inzibati vahidlərinin, xüsusi ilə Şirvan ilə əlaqədər məsələlər müzakirə edilib.
“Geğard” elmi-analitik fondunun direktoru Robert Ğazaryan öz açılış nitqində qeyd edib ki, Azərbaycan mümkün və qeyri-mümkün bütün vasitələri ilə bütün qonşu xalqların-ermənilərin,iranlıların, gürcülərin, dağıstanlıların, türkmənlərin tarixini və mədəniyyətini mənimsəməyə çalışırlar. Robert Ğazaryan vurğuladı ki, məhz bu kontekstdə Şirvanın tarixi əhəmiyyət kəsb edilir. O eləcə də müşahidə etdi ki,azərbaycan hakimiyyət orqanları nəyin bahasına olursa olsun bunu vurğulamağa çalışırlar ki, Şirvan öz tarixinin bir hissəsidir və orada yaradılmış mədəniyyəti azərbaycandır. Fondun direktorufaktına diqqət çəkdi ki,tarixi Şirvanın Azərbaycan ərazisində yerləşdiyinə baxmayaraq, həmin bölgədə əsrlər boyunca yaradılmış irsi, indiki azərbaycanlı adlandırılan birbaşa mənada ictimaiyyətlə heç bir əlaqəsi yoxdur.
İş-görüşünün iştirakçılarının qarşısında “Qardman-Şirvan ümumerməni ittifaqının” sədri Vilen Gabriyelyan, ermənişünaslığın maliyyəçisi, ümumerməni fondunun direktoru Arman Yeğiyazaryan çıxış etdilər. Vilen Gabriyelyan Şamaxının tarixini Şirvan ermənilərinin təhsil, mədəni, ictimai-siyasi həyatının, sənətkarlıq və ticarətin əsas mərkəzi kimi istinad etdi. O vurğuladı ki, Şamaxının erməni tacirləri bütün tranzit ticarətini öz əllərində cəmləşdiriblər.
Arman Yeğyazaryan da Şirvanın tarixini lakonik təqdim edərək qeyd edib ki, o birinci Arminia inzibati vahidinin bir hissəsi idi, vaxtilə o, həm də erməni Baqratunilərin təsir zonasında idi.
Bir sıra görkəmli alimlər çıxış etdilər. Daha sonra seminar müzakirələrə keçdi. Tarixi elmlər doktoru Aleksan Hakobyan Şəki-Şirvan bölgəsində ermənilərə və udi-albanlar ilə bağlı statistik məlumatları təqdim etdi. O qeyd etdi ki, Makar arxiyepiskop Barxudaryantsın topladığı məlumatlarına görə Şirvanın erməni əhalisi əsasən Artsaxdan köçüb.
“Geğard” elmi-analitik fondunun və Ermənistan Respublikasının Milli Elmlər Akademiyasının Tarix institutunun elmi işçisi Artak Mağalyan 16-17-ci əsrlər ərzində Şərqi Qafqazda yaşayan ermənilərə istinad etdi, Milli Elmlər Akademiyasının Arxeologiya və Etnoqrafiya institutunun elmi işçisi Torq Dalalyan isə Şirvan toponimin etimologiyasını regionun iranlaşmasının nəticəsi kimi təqdim etdi.
Müzakirənin iştirakçıları xatırladıblar ki,Bakıda ermənilərin töhfəsi əhəmiyyətli idi.
Xüsusilə, erməni ticarət və sənaye sinifinin rolu əhəmiyyətli idi-neft sənayesində, maliyyə kredit və bank sistemlərinin formalaşmasında və inkişafında.
Konfransın iştirakçıları vurğuladılar ki, bölgədə ermənilərin mövcudluğu 1918-1920 illər ərzində Türkiyə və xüsusilə Müsavat Azərbaycanın bölgənin erməni əhalisinə məruz etdiyi soyqırımın nəticəsində kəskin şəkildə azaldı. Sonradan 1988-1990 illər ərzində Şirvan bölgəsi tamamilə ermənilərdən boşaldılıb.
