Koronavirusdan 4 il sonra. Azərbaycan niyə quru sərhədlərini bağlə saxlamağa davam edir?

Azərbaycan bugünə qədər 2020 il koronavirus epidemiyası ilə əlaqədar xüsusi karantin rejimini aradan qaldırmayıb, ölkənin quru sərhədlərini bağlı saxlamağa davam edir.

Son dövrdə Azərbaycan koronavirus epidemiyasından başqa ölkənin sərhədlərinin bağlı olma əsasında digər səbəblərin mövcud olduğunu etiraf etməyə başlayıb.

Bununla əlaqədar İlham Əliyev elan edibdi.“Biz indi görürük ki, bəzi vaxt sərhədlərini bağlı saxlayaraq, Azərbaycan təhlükəsizlik möhkəmləndirilir. Keçmişdə çoxlu hadisələr olub, bəziləri yayılıb, bəziləri isə yox. Kənardan ciddi təhlükə və problemlərlə üzləşirik”.

Ermənistandan başqa Azərbaycanın İran ilə  da problemləri var, ona görə də sərhədlərin bağlı saxlanması İranla da bağlıdır.

Azərbaycan parlamentinin deputatı Erkin Qədirli elan edibdi.“Düşünürəm ki, sərhədlər yalnız İrana görə bağlıdır. Əsasən İrana görədir, təhlükəsizlik tədbiridir. Görünür ki, biz daha böyük təhlükənin astanasındayıq ki, bunu edirik. Son iki il ərzində İranın etdiyini görmürsünüz mü? Bu terrorçular səbəbindən deyil, müharibə ehtimalındandır”.

Lakin bu fikir məntiqsizdir, çünki İran həmişə Azərbaycan ilə olan gərginliyini azaltmaq üçün addımlar atıb. Eyni şeyi Azərbaycan haqqında deyə bilmərik.

Təhlükəsizlik problemlərinə görə İran tərəfi quru sərhədlərinin bağlanmasında daha maraqlı olmalı idi. 2020 il 44 günlük Artsax müharibəsi ərzində Bakı və Ankara regiona suriyalı muzdlu terrorçular gətiribdilər. İran tərəfi dəfələrlə həmin muzdluları regiondan çıxartma zəruriliyindən danışıb. Hətta müharibənin sona çatdığından sonra İran tərəfi terrorçuların bölgədən çıxarılmadığına şübhəetdiyini bildirib.

Qeyd etmək lazımdır ki, İran-Azərbaycan sərhədlərində tez-tez sərhəd hadisələri, sərhədi qanunsuz keçmə cəhdləri qeyd olunur (narkotik qaçaqmalçılıq ilə məşğul olanlar xüsusilə onların içərisindədir). Amma buna oxşar hadisələr quru sərhədlərini bağlı saxlama səbəbi kimi sayıla bilməz.

İrana ən çox turist gələn ölkə Azərbaycan olub (təxminən bir milyon turist).

Lakin son illər ərzində Azərbaycandan İrana səfər edən turistlərin sayı azalıb, bu aşağıdakı cədvəldə görünür

Cənubi Qafqazdan İrana səfər edən turistlər, mütləq sayda

Cənubi Qafqazdan İrana səfər edən turistlər, faiz nisbətində

2019 il Azərbaycandan İrana səfər edən turistlərin sayı yüzdə 15 olub, bağlı quru sərhədləri şəraitində isə 2022 ildə sayı yüzdə altı olub.

Azərbaycan vətəndaşları Şiələrin ziyarətgahlarını həcc ziyarətinə İrana səfər edirlər.

İran da eləcə də Sərhəd ticarəti və sağlamlıq turizmi inkişaf etmiş.

Deməli İranın və xüsusi ilə Azərbaycanın cənubi rayonlarının əhalisi (böyük əksəriyyəti Talışlar) arasındakı təmasları aktivləşir. Məhz həmin əlaqələri Bakı məhdudlaşdırmağa çalışır.

Azərbaycanda anti-İran təbliğat şəraitində iki ölkənin xalqlarının aktiv şəkildə təmasları Bakının siyasəti çərçivəsinə sığmır. Bunlar İranın müsbət qavrayış imkanlarını və Tehranın təsirinin yayılmasını artırır, bu da Bakı üçün qəbul edilməzdir.

İllər boyunca İran tərəfi Azərbaycanın viza rejiminin ləğvinə nail olmaq istəyir. Hələ 2011 il Azərbaycan dindarlarının axınını təmin etmə və sağlamlıq turizmini təşviq etmə məqsədi ilə olan viza rejimini ləğv edib. Lakin Bakı İran ilə viza rejimini təmin edir, faktiki olaraq öz vətəndaşlarının qonşu ölkəyə səfərinə mane olur.

Hətta Azərbaycan öz vətəndaşlarına rəsmi şəkildə İrana səfər etməməsinə çağırıb. Cavabında Tehrandan Azərbaycan vətəndaşları üçün həmişə öz qapıların açıq olduğunu elan etməyə davam etdilər.

Sərhədlərini bağlı olduğu məsələsinə eləcə də İran mədəni irsi və turizm naziri Ezatollah Zərdəmi istinad edib.“Keçmişdə Azərbaycandan təxminən bir milyon turist İrana səfər edirdi, amma indi siyasi problemləri ilə əlaqədar Azərbaycan turistləri İrana səfər etməsinə mane olur (icazə vermək)”.

Sərhədlərin bağlı olduğu məsələsini İran azərbaycanlı rəsmiləri ilə müzakirə etməyə davam edir. Lakin əgər hətta quru sərhədləri açılsa da qarşılıqlı təmasların əvvəlkitempini bərpa etmək mümkün olmayacaq, çünki gündəlik olaraq Azərbaycanda təbliğ olunan antiirançılıq öz izlərini buraxır.

Telegram kanalımıza abunə olun