2025
2025
Bir əsr əvvəl Osmanlı imperiyasında Erməni soyqırımının qurbanlarının xatirəsini aprel ayının 24-də bütün ermənilər anır.
1914-1918 illər ərzində Gənc türklər hakimiyyəti erməni xalqının sistemli şəkildə qırğını həyata keçirdi, sonuncu 1894-1896 illərində Həmidiyyə qırğınlarının və 1909 il Adana soyqırımının davamı, kulminasiya nöqtəsi idi. Pantürkizm ideologiyasını rəhbər tutaraq və Birinci dünya müharibəsinin yaratdığı doğru anından istifadə edərək 1914 il sonlarından Gənc türklər hakimiyyəti erməni xalqının soyqırımını həyata keçirməyə başladı. Türk dövləti tərəfindən hərtərəfli şəkildə planlaşdırılan və həyata keçirilən bu soyqırım nəticəsində bir milyon yarımdan çox erməni qətlə yetirildi, minlərlə isə dünyanın müxtəlif yerlərinə səpələnərək, öz min illik beşiyindən məhrum edilərək sürgünə çevrildilər. Bu cinayətindən bir əsr sonra Azərbaycana eyni vaxtda erməni xalqına soyqırım aktlarının həyata keçirməsində nümunə göstərərək Türkiyə Erməni soyqırımının öz inkar siyasətini davam edir.
Osmanlı və Türkiyə Cümhuriyyətinin bu anti-erməni siyasətini Azərbaycan dövləti də mənimsədi.Azərbaycan 1918-1920 illər ərzində Bakıda, Nuxidə (Şəkidə), Ərəşdə (Yevlax), Şuşidə, 1988-90 illər ərzində Sumqayıtda, Kirovabadda (Gəncədə), Marağada ermənilərin qırğını həyata keçirdi.Türkiyədəki kimi Azərbaycanda da erməniləri qətlə yetirənlər təriflər və dövlət mükafatlarına nail oldular. Qeyd olunan parlaq nümunələrindən biri də 1992 ildə Marağa qırğını həyata keçirən komandirlərindən Şahin Tağıyevə «Milli qəhrəman» mükafatı verməsidir. Sonuncu Ramil Səfərova, 2016 il aprel döyüşlərinə və 2020 il Artsax müharibəsinə, sonrakı illər ərzində Azərbaycan təcavüzü zamanı azərbaycanlı müharibə cinayətkarları üçün presedentə çevrildi.
Erməniləri məhv edip, deportasiyaya məruz qoyaraq Türkiyədə eləcə də erməni mədəni izi məhv edildi. Həmin siyasəti eləcə də Azərbaycan mənimsədi. Bakı Artsaxda erməni izini həmişəlik silmək üçün erməni tarixi-mədəni dəyərlərinin dağıdılmasına və təhqir etməsinə davam edir.
2023 ilində Azərbaycan tərəfindən Artsax ermənilərinin məcburi deportasiyası həyata keçirildi. 21-ci əsrdə ermənilər yenidən soyqırıma və məcburi deportasiyaya məruz qaldılar. Azərbaycanlılar Stepanakert şəhərini işğal edərək küçələrindən birinin adını erməni soyqırımını həyata keçirən Gənc türk Enver adına dəyişdirdilər.
Çoxsaylı dövlət, təşkilat, dövlət özünüidarə orqanları və şuralar tərəfindən beynəlxalq miqyasda Erməni soyqırımının tanımasına və qınamasına baxmayaraq ədalət mühakiməsinin düzgün həyata keçirilməməsi sadəcə Ermənistanda və Artsaxda deyil, eləcə də dünyada insanlığa qarşı davam edilən vəşiliklərə və soyqırımlara presedent yaradıb. Beynəlxalq ictimaiyyətinə və diplomatik dairələri üçün erməni xalqına növbəti təcavüzünün və cinayətinin qarşısının alınmasına xüsusi mexanizmlərinin işə salınması və qətiyyətli tədbirlərin görülməsi zəruridir, beləliklə bütün dünyada qan tökülməsinin və cinayətin qarşısının alınması üçün presedent yaradaraq.